مهمترین مشخصه های روغن موتور مناسب برای خودرو

شاید خیلی از ما، زمانی که برای تعویض روغن خودرو به فروشگاه های تعویض روغن مراجعه می کنیم، به جای توجه به روغنی که واقعاً مورد نیاز موتور خودروی ماست، بیشتر تحت تاثیر توضیحات و تبلیغ فروشنده، برند، قیمت یا در بهترین حالت، کارکرد اسمی محصولات قرار بگیریم. با دانستن اطلاعات ضروری می توان خرید بهتر و آگاهانه تری داشت.
 دخل و خرج امروز، سری به بازار و کارشناسان زده و به بررسی سه مشخصه مهم به همراه دیگر نکات کاربردی در خرید روغن موتور پرداخته است.
مهم ترین مشخصه برای انتخاب روغن موتور مناسب، توجه به شاخصه ی  گرانروی (لزجت) آن است که امروزه در قالب استانداردی با عنوان   SAE  و به صورت xxW-yy نوشته می شود xx و yy عدد هستند  به جای  xx، مضرب  5  از عدد صفر تا 20 قرار میگیرد و به جای yy هم مضرب 10 از عدد 20 تا 60.
به طور کلی عدد صفر در این استاندارد نشان دهنده کمترین میزان گرانروی و نمایانگر روغنی است که به راحتی جاری می شود و کاملا رقیق است ، در عوض با حرکت به سمت عدد 60 میزان گرانروی افزایش پیدا می کند و SAE 60 نشان دهنده روغنی با گرانروی بسیار بالا ست که سخت جاری می شود و دارای غلظت بالا است . استفاده از حرف W برای نشان دادن حداقل میزان گرانروی در سرمای زمستان است که از کلمه   Winter  برگرفته شده است. عدد قبل از W نشان دهنده گرانروی روغن در سرماست و عدد بعدی گرانروی آن را در دمای کارکرد موتور را نشان می دهد.
به عنوان مثال در روغن موتوری با مشخصه 10w40 عدد 10 نشانگر حداقل گرانروی روغن موتور در فصل سرد سال است و عدد 40 میزان حداکثر گرانروی آن در فصول گرم و دمای موتور است. اگر این محصول را با روغن موتور دیگری با مشخصه 20w50 مقایسه کنیم، روغن موتور دوم به دلیل برخورداری از عدد 50 در فصل گرما گرانروی بیشتری دارد و نسبت به روغن  10w40 سفت تر است. بنابراین روغن موتور   20w50برای محیط های گرم تر مناسب است زیرا روغن بیش از حد شل نخواهد شد. شل شدن بیش از حد روغن، مانعی برای کارکرد روغن کاری آن به شمار می رود.
از طرف دیگر روغن موتور10w40  در فصل سرد گرانروی برابر 10 خواهد داشت؛ درحالی که این عدد برای روغن دوم 20 است و نشانگر این است که روغن  20w50در سرما بیشتر از همتای خود سفت می شود. سفت شدن بیشتر به معنای آن است که تا زمانی که موتور گرم شده و روغن در آن جریان یابد، احتمالاً موتور با اصطکاک بیشتری کار خواهد کرد و این به موتور خودرو به مرور زمان آسیب وارد می کند. ازاین رو روغن دوم برای مکان هایی که زمستان های بسیار سردی ندارند مناسب تر است و در محیط هایی با سرمای شدید بهتر است از روغن موتور10w40 استفاده شود.
به طور کلی روغن موتورها از نظر فناوری ساخت، به سه نوع تقسیم می شوند که تقریباً روی تمام آن ها این فناوری ساخت درج شده است. دسته اول روغن موتورهایی هستند که به اصطلاح پایه معدنی دارند و به طورمستقیم از نفت خام گرفته می شوند. این روغن ها چون بیشتر روان کاری موتور را انجام می دهند و افزودنی دیگری ندارند، ارزان ترین نوع روغن موتوردر بازار هستند . به طوری که قیمت برخی ازانواع سه لیتری آن هم اکنون حدود 20000 تا 30000 تومان است. 
دسته دیگر ، روغن موتورهای تمام یا فول سینتتیک هستند. این نوع روغن موتورها از طریق ترکیبات شیمیایی و در آزمایشگاه ها تولید می شوند. به دلیل ساختار شیمیایی خاص، این نوع روغن ها می توانند بهتر از انواع دیگر، در نقاط بسیار ریز موتور قرار بگیرند و آن جا را نیز روغن کاری کنند. این نوع روغن ها حاوی افزودنی هایی هستند که ویژگی های خاصی را به آن ها می دهد. از جمله این ویژگی ها می توان به تبخیر کم و پایداری بهتر، حفظ خاصیت غلظت (گرانروی) در دماهای بالا و پایین، مقاومت بالا در برابر اکسیداسیون، جلوگیری از خوردگی، کمک به کاهش مصرف سوخت، کاهش رسوبات موتور و.. اشاره کرد. 
روغن های تمام سینتتیک، از گران قیمت ترین روغن موتورهای بازار هستند و قیمت برخی از انواع آن ها در بطری های 5 لیتری، به بیش از 200 هزار تومان هم می رسد. همچنین کارکرد آن ها به طبع کیفیت بهترشان بالاتر است.
دسته سوم روغن موتورهای نیمه سینتتیک هستند که ویژگی ها و قیمتی بین دو نوع معدنی و تمام سینتتیک دارند.
معمولاً شاخصی به نام API روی بطری های روغن درج می شود که می توان کیفیت روغن موتور را از روی آن متوجه شد. به این صورت که عمدتاً در مقابل عبارت  API، حرف انگلیسی S و بعد از آن یکی از حروف A تا N به غیر از I و K درج می شود. هر چه حرف انگلیسی درج شده در مقابل حرف  S، به N نزدیک تر باشد، نشان دهنده کیفیت بهتر روغن موتور می باشد.  می توان گفت هر چه کیفیت روغن موتور بهتر باشد، پایداری و کارکرد آن بیشتر است. البته طبیعی است که در مناطق جغرافیایی مختلف، کارکرد روغن متفاوت باشد. 
با این وصف، باید توجه داشته باشید API روغن موتوری که برای خودروی خود انتخاب می کنید، حداقل برابر با آن میزانی است که در کاتالوگ خودروی شما درج شده است. به عنوان مثال سایپا در دفترچه راهنمای مشتری خودرو پراید ،  API معادل با درجه SJ را توصیه کرده است. با این حال کارشناسان باز بر استفاده دقیق از روغن موتور توصیه شده سازنده خودرو تاکید دارند.