روغن گیربکس چیست و چه کاربردی دارد؟

روغن گیربکس چیست و چه کاربردی دارد؟
کمتر دارنده اتومبیلی از زمان تعوض روغن موتور آگاهی ندارد و در بسیاری از موارد افراد تصور این را دارند که تنها روغن موتور اتومبیل نیاز به بررسی و تعویض دارد.
در اتومبیل ها سیالات مهمی به غیر از روغن موتور وجود دارد از جمله این سیالات کاربردی می‌توان به روغن هیدرولیک، روغن گیربکس یا واسکازین و روغن ترمز اشاره کرد.
روغن گیربکس چیست؟
روغن گیربکس یک مایع لغزنده است که در نقش روان‌کننده برای بخش‌های متحرک در داخل گیربکس عمل می کند.
همچنین در جعبه دنده اتوماتیک، این سیال به عنوان خنک‌کننده و یک سیال لزج عمل کرده که وظیفه انتقال قدرت را از موتور دارا می باشد.
انواع این سیالات برای جعبه دنده‌های متفاوت به کار می روند که به روغن مورد استفاده در جعبه دنده های اتوماتیک روغن گیربکس گفته می شود.همچنین به روغن مورد استفاده در گیربکس های دستی ، روغن دنده یا واسکازین می گویند.تفاوت اصلی این دو در غلظت و گرانراوی آن ها می باشد که ناشی از تفاوت عملکرد در جعبه دنده دستی و اتوماتیک است.​گاهی میتوان از روغن گیربکس اتوماتیک در گیربکس دستی استفاده کرد، اما عکس آن امکان پذیر نمی باشد.دفترچه راهنمای اتومبیل شما اطلاعات لازم  در مورد روان کننده های مناسب اتومبیلتان را نوشته است.
کاربرد واسکازین یا روغن دنده
وظیفه اصلی واسکازین یا روغن جعبه دنده روانکاری چرخ دنده‌های جعبه دنده‌های دستی و اتومات است.
چک کردن سطح روغن جعبه دنده
در گیربکس‌های دستی:
بررسی سیال گیربکس در یک گیربکس دستی می‌تواند سخت باشد.تعداد کمی از تولید کنندگان میله نشانگر برای نمایش سطح روغن گیربکس دراتومبیل قرار داده شده است.​
به شما توصیه میشود که از مکانیک خود بخواهید تا هنگام تعویض روغن موتور، سطح روغن گیربکس اتومبیلتان را حتما بررسی کند.چک کردن تعمیرکار فقط چند دقیقه طول می کشد.
در گیربکس‌های اتوماتیک:
اگر شما یک اتومبیل با گیربکس اتوماتیک دارید، اتومبیل شما برای این منظور، میله نشانگر دیپستیک دارد.
توجه داشته باشید تا میله نشانگر گیربکس و کارتر را اشتباه نگیرید.
برای اکثر اتومبیل های اتوماتیک چک کردن سطح روغن با بیرون کشیدن میله نشانگر در حالی که موتور روشن و در حال گرم شدن است انجام می شود.​ دقت کنید دنده باید در حالت پارک قرار بگیرد.​
برای اطلاع دقیق از نحوه چک کردن سطح روغن اتومبیل خود به دفترچه راهنما مدل خود مراجعه کنید.​همچنین در صورت مشاهده هر گونه روغن ریزی همیشه سطح روغن اتومبیل خود را چک کنید.
افزودنی‌های اصلی روغن جعبه دنده
افزودنی‌های ضد سایش، ضد ترک و EP (افزودنی برای فشار بسیار بالا):
این ترکیبات علاوه بر اینکه مانع از برخورد مستقیم فلز با فلز می‌شوند از میزان اصطکاک هم می‌کاهند.
افزودنی کاهنده نقطه سیلان:
این افزودنی نقطه انجماد روغن جعبه دنده را کاهش می‌دهد و سبب عملکرد بهتر روغن در دمای پایین‌تر می‌شود.
افزودنی‌های خوردگی و اکسیداسیون:
این افزودنی‌ها مقاومت فلزات را در برابر خوردگی شیمیایی و اکسیداسیون را کاهش می‌دهند.همان گونه که همه می‌دانند اکسیداسیون و واکنش‌های شیمیایی سبب فرسودگی و تخریب فلزات می‌شوند.
​نشانه هایی که در صورت مشاهده باید گیربکس خود را چک کنید:
دقت کنید که اگر متوجه علایم زیر شدید، حتی در صورتی که به آستانه کیلومتری که توسط دفترچه راهنما وسیله نقلیه شما نشان داده شده ‌است نرسیده اید، جعبه دنده باید بررسی شود: ​
1- اگر صدای خرد شدن از زیر اتومبیل شنیده می‌شود در حالی که موتور روشن است، اما ماشین حرکت نمی‌کند.​
​2-​ اگر در هنگام تعویض دنده دچار مشکل می شوید.
​3-​ اگر دنده از جای خود در برود یا در صورت جا رفتن دنده با فشردن پدال گاز حرکت نکند.
زمان تعویض واسکازین
زمان تعویض واسکازین یکی دیگر از مسائلی است که بسیار اهمیت دارد.
تعویض به موقع واسکازین باعث روان کارکردن گیربکس، افزایش عمر مفید قطعات، کاهش درجه حرارت گیربکس، کاهش سر و صدا و خوب عمل کردن اتومبیل می شود.
زمان تعویض آن هم بستگی به نوع روغن و گیربکس اتومبیل و شرایط مختلف آب و هوایی و نوع کارکرد آن دارد.به طور معمول هم زمان با تعویض دیسک و صفحه کلاچ واسکازین هم تعویض می‌گردد.
با در نظر گرفتن اینکه متوسط عمر سیستم کلاچ به اندازه کارکرد ۱۰۰ هزار کیلومتر اتومبیل در داخل شهر و جاده باشد، پس در هر بار تعویض دیسک و صفحه کلاچ که همراه با باز شدن کامل گیربکس است،واسکازسن نیز تعویض می شود.
نشانه‌های تعویض و نشتی روغن گیربکس
رنگ مایع نشتی را بررسی کنید. رنگ روغن گیربکس در حالت عادی قرمز باید باشد. هنگامی که زمان تعویض آن باشد ممکن است به قهوه‌ای تغییر رنگ دهد.
همین طور توجه کنید که رنگ دیگر مایعات اتومبیل مانند ضد یخ و مایع برف پاک کن نیز قرمز است.اما به وسیله بو و درجه غلظت این مواد، می‌توان تفاوت بین آن‌ها و روغن گیربکس را دانست.
روغن دنده برای خودرو‌های گیربکس اتوماتیک چگونه است؟
اتومبیل هایی که به صورت اتوماتیک هستند و عملکرد آن­ها به صورت هیدرولیکی می ­باشد، نیاز است روغن­های آن به گونه ­ای باشند که با استفاده از فشار روغن و تنظیم مقدار فشار آن، نیرو و قدرت کافی از موتور به چرخ منتقل شود.
عوض کردن دنده­ ها با استفاده از تغییر مسیر و کنترل فشار جریان روغن در گیربکس، به وسیله شیر برقی انجام می­ شود.برای کنترل تمام این قسمت­های گوناگون، نرم افزاری بر روی واحد الکتریکی گیربکس نصب می کنند.
آیا روغن گیربکس اتوماتیک مادام العمر است؟
گیربکس جهت عملکرد سیستم نیاز به روغن هیدرولیک دارد که بر اساس کیفیت و شرایط استفاده حتما باید بطور کامل تعویض گردد زیرا روغن بعد از مدت زمان مشخصی خاصیت خود را از دست داده و فاسد می گردد. زمان تعویض روغن بعد از ۶۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر پیمایش می باشد.